Kurtuluş Savaşı’ndan yeni çıkmış, ekonomisi dışa bağımlı, sanayi devrimini ıskalamış ve üretemeyen bir Osmanlı Devleti’nden bir enkaz devralan, imkânsızlıklar içerisinde büyük bir Kurtuluş Savaşı mücadelesi vererek bağımsızlığını kazanan ülkenin ikinci savaşı da kalkınma alanında oldu.

Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları, halkın büyük fedakârlıklarıyla kurmuş oldukları yeni cumhuriyeti ayağa kaldıracak kararları hızlıca almak, uygulamak ve çok çalışmak zorundaydı. Güçlü ve sarsılmaz bir temel atmak, gelecek nesillere refah içinde yaşayacakları bir Türkiye bırakmak hayaliyle çalışıyorlardı. Hedefleri büyük, yükleri ağırdı.

Ekonomik açıdan Türkiye Cumhuriyeti’nin 1923 ile 1933 yılları uygulanacak politikaların arayış yılı oldu.

1923-1950 yılları arasında, Cumhuriyet’in kuruluşundan kısa süre önce düzenlenen Birinci İzmir İktisat Kongresi’nden başlayarak ekonomide planlı kalkınmaya önem verildi. 1933 yılında ilk beş yıllık, 1937 yılında da ikinci beş yıllık plan uygulamaya konuldu.

Sanayi üretiminin yüzde 80 oranında arttığı bu dönem, tüm dünyaya örnek olan bir ekonomik kalkınma modelini yani üretim ekonomisini hayata geçirdi.

1929-1938 yılları arasında ağır sanayi üretimi yüzde 152, toplam sanayi üretimi yüzde 80 arttı. Kömürde yüzde 100, kromda yüzde 600, diğer madenlerde yüzde 200 yükselme yaşanırken, demir üretimi 0’dan 180 bin tona ulaşmış ve şeker üretimi 200 kat artmıştı. 1926’da başlayan şeker üretimi, 1927-1930 arasında 5 bin 162 tondan 95 bin 192 tona çıktı. Tekstil sanayi, ülkenin tekstil ihtiyacının yüzde 80’ini karşılar duruma geldi. 1924-1929 arasında pamuk ürünleri üretimi 70 tondan 3 bin 773 tona, yün 400 tondan 763 tona, ipek 2 tondan 31 tona ulaştı.

İşte Atatürk Döneminde Kurulan Fabrikalar :

Ankara Fişek Fabrikası (1924), Gölcük Tersanesi (1924), Şakir Zümre Fabrikası (1925), Eskişehir Hava Tamirhanesi (1925), Alpullu Şeker Fabrikası (1926), Uşak Şeker Fabrikası (1926), Kayseri Uçak Fabrikası (1926), Kırıkkale Mühimmat Fabrikası (1927), Bünyan Dokuma Fabrikası (1927), Eskişehir Kiremit Fabrikası (1927), Kırıkkale Elektrik Santrali ve Çelik Fabrikası (1928), Ankara Çimento Fabrikası (1928), Ankara Havagazı Fabrikası (1929), İstanbul Otomobil (Ford) Montaj Fabrikası (1929’da anlaşma onaylandı), Kayaş Kapsül Fabrikası (1930), Nuri Killigil Tabanca, Havan ve Mühimmat Üretim Tesisleri (1930), Kırıkkale Elektrik Santrali ve Çelik Fabrikası (1931), Eskişehir Şeker Fabrikası (1934), Turhal Şeker Fabrikaları (1934), Konya Ereğlisi Bez Fabrikası (1934), Bakırköy Bez fabrikası (1934), Bursa Süt Fabrikası (1934), İzmit Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası (1934 temel atma), Zonguldak Antrasit Fabrikası (1934 temel atma), Zonguldak Kömür Yıkama Fabrikası (1934), Keçiborlu Kükürt Fabrikası (1934), Isparta Gülyağı Fabrikası (1934), Ankara. Konya, Eskişehir ve Sivas Buğday Siloları (1934 meclis onayı), Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası (1935), Kayseri Bez Fabrikası (1934 temel atma), Nazilli Basma Fabrikası (1935 temel atma), Bursa Merinos Fabrikası (1935 temel atma), Gemlik Suni İpek Fabrikası (1935 temel atma), Keçiborlu-Kükürt Fabrikası (1935), Ankara Çubuk Barajı (1936), Zonguldak Taş kömürü fabrikası (1936), Barut. Tüfek ve Top Fabrikaları (1936), Nuri Demirağ Uçak Fabrikası (1936), Malatya Sigara Fabrikası (1936), Bitlis Sigara Fabrikası (1936), Malatya Bez Fabrikası ( 1937 temel atma), İzmit Kağıt ve Karton Fabrikası (1934 temel atma), Karabük Demir Çelik Fabrikası (1937 temel atma), Divriği Demir Ocakları (1938), İzmir’de klor fabrikası (1938 temel atma), Sivas Çimento Fabrikası (1938 temel atma).

KALKINMAK İÇİN TEK BİR YOL VARDIR : ÜRETİM EKONOMİSİ

İlhami PEKTAŞ