Kur'an-ı Kerim, insan yaratılırken kendisine kodlanan gerçekleri hatırlatmak üzere indirilmiş bir kitaptır. İnsanlar, yaratılışlarından sonra ilahi yolları kendi iradeleri zannettiğinde, peygamberler ve kutsal kitaplar aracılığıyla uyarılmıştır. Peygamberler ve kutsal kitaplar, insanın topraktan yaratılırken ruhuna kodlanan verileri gündeme getiren ve insanın bunlara uygun yaşaması için rehberlik eden bilgiler sunar.
Fıtrat Kavramı ve İnsan Yaratılışının Özellikleri
Fıtrat, kelime anlamı olarak yaratılış demektir. Terim olarak ise varlık türlerinin ve özellikle insanın, ilk yaratılıştaki temel yapısını ve karakterini ifade eder. Bu, iyiye, doğruya ve güzele yönelik doğuştan gelen bir yatkınlıktır.
İslam inancına göre Allah, insanı yarattıktan sonra onu akıl, duyular ve duygular gibi içsel özelliklerle donatmıştır. Bunun yanında, peygamberler ve kutsal kitaplar gibi dışsal unsurlarla da desteklemiştir. Bu iç ve dış destekler, aslında insana sunulan büyük imkânlardır.
İnsan, maddi ve manevi olarak en güzel biçimde yaratılmıştır. Ancak bu güzel yaratılışın değerini, yalnızca iman edip salih amel işleyenler bilir. Onlar için bitmeyecek bir ödül (ecir) vardır. Allah, insanı ruh ve beden yetenekleri bakımından canlıların en mükemmeli kılmıştır; bu yüzden insan, "eşref-i mahlûkat" (yaratılmışların en şereflisi) olarak kabul edilmiştir.
Her İnsanın Fıtratı Aynı mı?
Özetle, her insanın fıtratının temeli ve standartları aynıdır. Sadece yeteneklerin gücü ve niteliği farklılık gösterebilir. Birinin yeteneği şimşek gibi kuvvetli ve hızlıyken, bir başkasınınki kibrit gibi zayıf ve yavaş olabilir. Ancak aynı temel yetenekler ve duygular her insanda mevcuttur.
İnsanın Yaratılış Aşamaları
Kur'an, insanın yaratılış evrelerini şu şekilde açıklar:
-
Toprak Evresi: İnsanın yaratılışının temel maddesi.
-
Su (Meni) Evresi: İnsanın gelişiminin meni ile başladığı evre.
-
Tesviye (Biçim-Şekil Verme) Evresi: Bedenin ve organların şekillendiği aşama.
-
Allah'ın Verdiği Nefha (Ruh) Evresi: Bedenin ruhla canlandığı son evre.
İnsanın Ayırt Edici Özellikleri
İnsan, diğer canlılardan farklı olarak bazı temel özelliklere sahiptir:
-
Zeki bir varlıktır: Düşünme ve problem çözme yeteneği gelişmiştir.
-
Epizodik belleğe sahiptir: Geçmiş olayları ve kişisel deneyimleri detaylı bir şekilde hatırlayabilir.
-
Öz farkındalık sahibidir: Kendinin ve bilincinin farkındadır.
-
Kişisel düşünceler ve hayaller kurabilir: Yaratıcı ve soyut düşünme becerisine sahiptir.
-
Varoluş üzerine görüşler geliştirir: Hayatın amacı ve varoluş gibi derin konular üzerine fikirler üretebilir.
Bu özellikler, insanın fıtratında bulunan temel yapı taşlarıdır ve Kur'an, bu doğuştan gelen yatkınlıkları doğru yönlendirerek insanlara rehberlik etmeyi hedefler.