Bilim ve teknoloji alanında gösterdikleri başarılarla isimlerinden söz ettiren Türk kadınları, tüm dünyanın dikkatini çekiyor. İnsanlığa ışık tutan, araştırmaları ile sonraki nesillere örnek olan Türk Bilim Kadınlarımızdan bazıları.

Canan DAĞDEVİREN

1985 İstanbul doğumlu ve fizik mühendisi. Piezoelektrik malzemelerini insan organlarının üzerine yerleştirerek organların hareketini elektrik enerjisine çeviren cihazların mucididir. 10 saniyede cilt kanserini teşhis eden dövme benzeri bir sensör geliştirdi. Türkiye’den Harvard Üniversitesi Genç Akademi Üyeliği’ne seçilen ilk bilim insanı Dağdeviren. Giyilebilir kalp pilini icat ederek Forbes’in 30 Yaş Altı Bilim İnsanları listesine de adını yazdırmayı başardı.

Betül KAÇAR

NASA Genç Araştırmacı Ödülünü Aldı. 20 yaşında projesiyle NASA’ya başvurdu ve bilim çalışması NASA tarafından burs ile ödüllendirildi. Harvard Üniversitesi öğretim üyesi olan Astrobiyolog Betül Kacar, geçtiğimiz yaz Arizona Üniversitesi’nden de profesörlük teklifi aldı. Genç yaşında kariyerinde oldukça yükseklere tırmanan Betül Kaçar aynı zamanda Tokyo Teknoloji Enstitüsünde yardımcı doçent olarak Japonya'nın önemli projelerinde görev alıyor. Betül Kacar, geçen yıl NASA Genç Araştırmacı ödülünü kazandı.

Feryal ÖZEL

Kendisi NASA’daki astrofizik çalışmalarıyla ünlü. Colombia Üniversitesi’nde fizik ve matematik mühendisliği bölümlerinden çift anadal yaparak “Yüksek Onur Derecesi” ile mezun oldu. 2002 yılında Harvard Üniversitesi’nde astrofizik üzerine doktorasını tamamladı.

Albert Einstein ve John Forbes Nash gibi büyük dehaların içinde bulunduğu “Büyük Fikirler” adlı 20 kişilik listeye adını yazdırdı. Özellikle kara delik ve nötron yıldızları üzerinde birçok çalışma yaptı. Yüksek manyetik alanda nötron yıldızlarının ilk kuantum hesaplarını yaptı.

Karadelik üzerine yaptığı çalışmaları yayınlandı. NASA tarafından verilen Hubble ödülüne layık görüldü. Feryal ÖZEL, Hubble kadrosuna alınan ilk ve tek Türk olma ünvanını taşıyor. Son olarak Nasa’nın 2020 de hayata geçirmeyi planladığı uzay teleskobu projesinde çalışma ekibinin başına getirildi.

Özlem TÜRECİ

20 yıldan fazla bir süredir kanser araştırmaları yapıyor. Aynı zamanda, immünolog, girişimci, akademisyen, bilim insanı. Kanser araştırmaları konusunda deneyimli bir araştırmacı olan Türeci, BioNTech adlı biyoteknoloji firmasının kurucularından ve baş tıbbi sorumlusu. Dünyanın önde gelen kanser araştırmacılarından biri olan özlem türeci ganymed pharmaceuticals’ın kurucusu ve başhekimi

Tümör antijenlerinin karakterizasyonu için SEREX teknolojisini geliştiren Türeci, 1995 yılında Alman Hematoloji ve Onkoloji Derneği Vincenz Czerny Ödülü ve 1997’de University Saarland’ın Calogero Pagliarello Araştırma Ödülü’nü kazandı.

Biykem BOZKURT

ABD’de, Baylor College of Medicine’da Kardiyoloji Bölümünde profesör olan Biykem Bozkurt, aynı zamanda aynı üniversitenin Kalp Yetmezliği Araştırma Merkezinin ve İç Hastalıkları Mary ve Gordon Cain Başkanı’dır. Amerikan İç Hastalıkları Kurulu’ndan Kalp-damar hastalığı ve İleri Kalp Yetmezliği ve Kardiyak Transplantasyon sertifikalarına sahip.

Gözde DURMUŞ

Massachusetts institute of technology (MIT) tech review’ün her yıl dünyada önemli bilim insanlarını bir araya getiren listesine 2015 yılında giren 3 Türk kadın bilim insanından biri olmayı başaran Türk kadını. MIT tarafından "tıpta çığır açan lider" olarak tanımlandı. Geleceğin inovasyonu için zemin hazırlayacak çalışmalara imza atan kişiler arasında yer alıp, öncüler kategorisinden listeye girenler arasında. Stanford universitesi ‘genome technology center’da görev yapıyor. Durmuş’un hücrelerin fiziksel karakterlerini tespit eden bir cihaz geliştirdiği ve bu cihazın, kanser teşhisi, hücrelerin ilaçlara verdiği tepki gibi konularda çığır açacağı bekleniyor.

Prof. Dr. İvet BAHAR

Günümüzde hâlen Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesinde kurucusu ve başkanı olduğu ‘Bilgisayar Destekli Sistem Biyolojisi’ bölümünde 120 kişilik bir ekibi yöneten Prof. Dr. Bahar, aynı zamanda Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü NIH’ın desteklediği projelerle biyolojik bilimler ve ilaç tasarımları alanında çalışmalar yapan iki farklı merkezde de başkanlık görevini ve Pittsburg Üniversitesinin İlaç Tasarımı bölümü başkan yardımcılığı görevlerini yürütüyor.

Doç. Dr. Elif Nur Fırat KARALAR

Kanser ve genetik hastalıkların moleküler temellerini belirlemeye yönelik çalışmalarıyla Avrupa Moleküler Biyoloji Örgütü (EMBO) tarafından Genç Araştırmacılar Programı'na seçildi. Nadir genetik hastalıklar ile kanserin teşhis ve tedavisiyle ilgili araştırmalar yapıyor.

Bilge DEMİRKÖZ

Uluslararası Bilim Kadınları Ödülü’nü Kazandı. Lise‘de okurken TÜBİTAK proje yarışmasında matematik dalında Türkiye’de verilen ilk ödülü aldı. Uzay radyasyonu hakkında yaptığı çalışmalar ile her yıl 15 genç bilim kadınına verilen Uluslararası Yükselen Yetenek Ödülü'nü alan Demiröz, NASA da çalıştıktan sonra kariyerine Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN)' de devam ediyor.

Geliştirilmiş özgün malzemelerin, elektronik bileşenlerin, uzay için toplam doz etkisi (TID) radyasyon test altındaki etkileri araştırıyor. Daha sonra ODTÜ’de kurduğu laboratuvarda 15 kişilik ekibi ile beraber araştırma ve projelerini yürütüyor Bilge Hoca.

Dr. Berna SÖZEN

Akdeniz Üniversitesinin biyoloji dalında başladığı eğitim hayatını ABD ve İngiltere’de sürdüren Dr. Berna Sözen, kök hücre teknolojisiyle erken embriyo gelişimi modellemesi üzerine çalışmalar yürütüyor. Sözen’in buluşu 2017 yılında MIT’nin bilimde çığır açan 10 gelişmesi arasında yer aldı.

Burcu Özsoy

Türk bilimi Jeodezi-Fotogrametri mühendisi. 2001 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Araştırma Görevlisi olarak göreve başladı . 2003 yılında Texas Üniversitesi, San Antonio (UTSA) Jeolojik Bilimler Bölümü, Uzaktan Algılama ve Jeoinformatik Laboratuvarı’nda görev yaptı. İstatistiksel matematik ve jeofizik bilimlerine her zaman ilgi duyan Özsoy, uzaktan algılama uzmanı olarak her iki alanı da birleştirdi. NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezinde çalıştı. 2006 yılında Antarktika'ya giden ilk Türk kadın bilim insanı oldu. 2007 yılında UTSA’da Amerikan Fotogrametri ve Uzaktan Algılama Derneğini (ASPRS) kurdu.

Dr. Duygu ÖZMADENCİ

İstanbul Üniversitesi Biyoloji Bölümünü bitirdikten sonra San Diego Üniversitesinde görev yapan Dr. Duygu Özmadenci, yumurtalık kanser hücrelerini çoğaltan FAK adlı proteinle ilaçlı mücadele metodunu keşfetti. Bu çalışmasıyla ABD'de 22 yıldır kanser araştırmalarına destek veren OCRA Vakfının her yıl yalnızca 10 kişiye verilen ödülüne layık görüldü.

Fizikçi Engin ARIK

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi CERN’de Türk bilim insanlarının da çalışması için bir ekip yönetti. Türkiye’nin toryum elementi açısından zengin olduğunu savundu, bu elementin nükleer santrallerde kullanılması için çalıştı. Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) üyesi olan Arık, Türk fizikçilerin burada çalışma yapması için gerekli temelleri atan kişidir. Türkiye’nin toryum elementi açısından zengin olduğunu sürekli belirten Arık, bu element ile çalışan nükleer santrallerin kurulması için çalışmalar yürütüyordu. CERN’deki ekibin kaptanı olan Engin Arık, 2007 yılında Isparta’da gerçekleşen uçak kazasında hayatını kaybeden değerli bilim insanlarımız arasındaydı.

Tarihçi Afet İnan

Türkiye'de yetişen ilk sosyal bilimcilerden ve ilk öğretmenlerden oldu. Türk Tarih Kurumu'nun kuruluşu ve açılışında rol üstlendi.

Eczacı ve Botanikçi Asuman Baytop

8 farklı bitki türü keşfetti, bu bitkilere adı verildi. Türkiye'nin en önemli botanikçileri ve ecza bilimcileri arasında gösteriliyor. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbayumu kurucusu olan Baytop, kariyeri boyunca 260’tan fazla bilimsel yayın kaleme aldı.

Muazzez İlmiye ÇIĞ

1914 Yılında doğan Muazzez İlmiye Çığ 107 yaşında. Sümer ve Hitit kültürlerinin en önemli araştırmacılarından olan Muazzez İlmiye Çığ, on üç kitap ve birçok bilimsel makale yazmış ve birçok ödül almıştır.

Günümüzde yaşayan en ünlü sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, “yapılan son çalışmalar Sümerlerle Türklerin ilişkisini kesin olarak ortaya koymuştur.

Sadece bu listedekiler değil, bu listeye sığdıramadığımız onlarca, yüzlerce, binlerce kadın bilim insanını tebrik ediyoruz. Onlara sandığımızdan çok şey borçluyuz.

İlhami Pektaş